Trải qua các thời đại lịch sử trên thế giới đều chứng tỏ, trí thức đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của mỗi quốc gia và của nhân loại. Trong lịch sử của dân tộc ta, trí thức luôn là lực lượng sáng tạo quan trọng, có những đóng góp to lớn vào sự phát triển của đất nước, dân tộc. Nhân dân ta luôn có truyền thống trân trọng, tôn vinh và tự hào về đội ngũ trí thức, khẳng định trí thức là những người tiêu biểu cho trí tuệ dân tộc “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí mạnh thì thế nước mạnh, nguyên khí suy thì thế nước yếu”. Nối tiếp truyền thống đó, trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn khẳng định vị trí quan trọng và vai trò to lớn của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong từng giai đoạn cách mạng, Đảng ta luôn có những chủ trương, quyết sách phù hợp, kịp thời để tập hợp, đoàn kết xây dựng đội ngũ trí thức, phát huy mạnh mẽ vai trò của trí thức, tạo động lực thúc đẩy sự cống hiến của đội ngũ trí thức. Đặc biệt, từ khi thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, Đảng và Nhà nước ta đã có những chủ trương, chính sách cụ thể, tạo điều kiện cho sự phát triển, phát huy vai trò của trí thức trên mọi lĩnh vực, Nghị quyết số 27-NQ/TW, ngày 06/8/2008 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa X)“về xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đảy mạnh công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước”, Đảng ta khẳng định: “Trí thức Việt Nam là lực lượng lao động sáng tạo đặc biệt quan trọng trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, xây dựng kinh tế tri thức, phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Xây dựng đội ngũ trí thức vững mạnh là trực tiếp nâng tầm trí tuệ của dân tộc, sức mạnh của đất nước, nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng và chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị. Đầu tư xây dựng đội ngũ trí thức là đầu tư cho phát triển bền vững”. Đồng thời, Đảng và Nhà nước cũng quan tâm lãnh đạo và tạo điều kiện cho Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam hoạt động, Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày16/4/2010 của Bộ Chính trị “về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” nêu rõ quan điểm: “Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam có hệ thống từ Trung ương đến các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là tổ chức chính trị - xã hội do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo; có chức năng tập hợp, đoàn kết và phát huy trí tuệ của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ trong và ngoài nước, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của hội thành viên và hội viên của các hội thành viên, góp phần đưa khoa học và công nghệ trở thành động lực của sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước”.

          Quán triệt chủ trương, nghị quyết của Đảng, Nhà nước đối với trí thức và hoạt động của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành các chương trình, kế hoạch để thực hiện, như Chương trình hành động số 31-CTr/TU ngày 31/10/2008 về “Thực hiện Nghị quyết số 27-NQ-TW của Ban Chấp hành Trung ương (khóa X); Kế hoạch số 48-KH/TU ngày 04/8/2010 về “Thực hiện Chỉ thị số 42-CT/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”.  Đặc biệt, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ X, nhiệm kỳ 2015 - 2020 xác định: “Quan tâm xây dựng đội ngũ trí thức ngày càng lớn mạnh, có chất lượng cao và cơ cấu hợp lý; phát huy tốt trí tuệ, năng lực của đội ngũ trí thức, coi trọng vai trò tư vấn, phản biện và giám định xã hội đối với các dự án phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Phát huy vai trò của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh trong việc tập hợp, đoàn kết đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ tỉnh nhà”.

          Thực hiện Nghị quyết 27-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương (khóa X); Chỉ thị số 42-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa X) và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ X, đội ngũ trí thức của tỉnh đã có sự phát triển cả về số lượng và chất lượng; hoạt động của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh đã có nhiều đổi mới về nội dung, phương thức hoạt động và mang lại hiệu quả thiết thực. Cụ thể:

Tỉnh đã ban hành các chế độ ưu đãi, khuyến khích, động viên cán bộ, công chức, viên chức học tập nâng cao trình độ và các chính sách thu hút người có trình độ cao về công tác tại tỉnh, đã góp phần quan trọng nâng cao chất lượng, số lượng đội ngũ trí thức của tỉnh. Năm 2007, tỉnh chỉ có 01 tiến sĩ và không có bác sĩ chuyên khoa II, đến nay tỉnh đã có 19 phó giáo sư, 488 tiến sĩ, 408 bác sĩ chuyên khoa I và II; số lượng người có trình độ thạc sĩ là 1.737 người, trình độ đại học trên 25.000 người. Điều đó cho thấy, việc xây dựng đội ngũ trí thức của tỉnh theo tinh thần Nghị quyết 27-NQ/TW đã được Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh tập trung chỉ đạo và được sự đồng thuận trong tổ chức thực hiện. Bên cạnh đó, cơ cấu ngành nghề đào tạo theo hướng ngày càng đồng bộ và cơ bản phù hợp với quy hoạch cán bộ. Số lượng trí thức có trình độ sau Đại học là nữ, trẻ, là người dân tộc ngày càng tăng.

Trường Đại học Trà Vinh tổ chức lễ công bố quyết định bổ nhiệm chức danh Phó giáo sư cho các giảng viên của trường. Ảnh trường ĐHTV

Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức là trí thức không ngừng được đào tạo, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng hành chính, kiến thức quản lý nhà nước, bồi dưỡng về ngoại ngữ, tin học, bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh, chức vụ… Từ đó, đã có nhận thức chính trị vững vàng hơn, năng động, sáng tạo, có khả năng tiếp thu và ứng dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào công việc được giao; cán bộ, công chức, viên chức được bổ nhiệm hầu hết phát huy tốt chức trách của mình trên cương vị mới.

Thông qua nhiều hình thức khác nhau, đội ngũ trí thức đã tư vấn, hiến kế, giám định và phản biện xã hội cho lãnh đạo tỉnh hoạch định đường lối, chủ trương, đề ra các quyết sách chính trị đúng đắn, có tính khả thi cao và đi vào cuộc sống. Nhiều đề tài, dự án nghiên cứu khoa học được ứng dụng vào sản xuất và chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, góp phần gia tăng giá trị sản phẩm, tăng năng suất, chất lượng. Đội ngũ trí thức là cán bộ, công chức, viên chức đi đầu trong việc thực hiện cải cách hành chính, giảm phiền hà cho nhân dân; thực hiện tốt chức năng tham mưu cho cấp ủy, chính quyền. Trí thức ngành giáo dục góp phần quan trọng trong công tác đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài cho tỉnh. Trong lĩnh vực khoa học - công nghệ, công nghiệp, nông nghiệp, đội ngũ trí thức đã đóng vai trò chính trong việc chuyển giao công nghệ, triển khai, nghiên cứu các đề tài nhằm cải tiến quy trình sản xuất, ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật để tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả sản xuất, kinh doanh. Đội ngũ bác sĩ đã làm chủ được những phương pháp khám và chữa bệnh hiện đại, đồng thời khắc phục tình trạng thiếu bác sĩ, nhất là tuyến cơ sở, vùng sâu, đáp ứng nhu cầu khám và chữa bệnh cho nhân dân. Một số công trình khoa học mang giá trị văn hóa, lịch sử được nghiên cứu, khai thác, phục vụ cho việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trên địa bàn tỉnh.

Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật của tỉnh đã tổ chức nhiều hoạt động phong phú, sáng tạo, có nhiều đóng góp cho công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức khoa học, kỹ thuật, công nghệ cho các tầng lớp nhân dân trong tỉnh; góp phần xã hội hóa công tác giáo dục, đào tạo, nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực cho tỉnh, động viên phong trào Nhân dân tham gia hoạt động sáng tạo khoa học và công nghệ thông qua Cuộc thi sáng tạo dành cho dành cho thanh thiếu niên, nhi đồng và Hội thi sáng tạo kỹ thuật tỉnh, tôn vinh trí thức, chăm sóc sức khỏe Nhân dân, bảo vệ môi trương, nâng cao đời sống Nhân dân. Hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thật tỉnh và các hội thành viên đã góp phần cung cấp các luận cứ khoa học trong công tác tham mưu cho cấp ủy, chính quyền về các cơ chế, chính sách, các chương trình, dự án của tỉnh. Đến nay, Liên hiệp hội có 12 hội thành viên với 213.794 hội viên (tăng hơn 100.000 hội viên so với năm 2013), có hai đơn vị trực thuộc (Trung tâm dưỡng sinh Trà Cú và Trung tâm dưỡng sinh cộng đồng Trà Vinh).

Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh tổ chức triển khai cuộc thi sáng tạo dành cho thanh thiếu niên, nhi đồng. Ảnh LHH.

Có thể khẳng định, đội ngũ trí thức và tổ chức đại diện cho đội ngũ trí thức là Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh trong những năm qua không ngừng lớn mạnh và đã có những đóng góp quan trọng trong việc thực hiện thắng lọi nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ X, nhiệm kỳ 2015 - 2020.

  Dự thảo Báo cáo Chính trị Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 2025 nêu: “...Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh (cùng các hội thành viên) thường xuyên củng cố, kiện toàn tổ chức, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động. Khuyến khích và tạo điều kiện để Liên hiệp hội thực hiện các hoạt động sáng tạo khoa học - kỹ thuật, thực hiện chức năng, nhiệm vụ tư vấn, phản biện, giám định xã hội… đóng góp tích cực vào sự phát triển của tỉnh”. Để thực hiện tốt nội dung trên cần tập trung thực hiện một số vấn đề sau:

Thứ nhất về xây dựng đội ngũ trí thức:

Một là, hoàn thiện môi trường và điều kiện thuận lợi cho hoạt động của trí thức: Rà soát, sửa đổi, bổ sung và tổ chức thực hiện có hiệu quả các chính sách về xây dựng đội ngũ trí thức để ngày càng hoàn thiện môi trường và điều kiện thuận lợi cho đội ngũ trí thức hoạt động. Nghiên cứu ban hành các chế độ, chính sách vừa bảo đảm lợi ích vật chất, tinh thần tương xứng với giá trị sức lao động và kết quả sáng tạo của đội ngũ trí thức, vừa phù hợp với điều kiện thực tế của tỉnh. Khuyến khích các doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư phát triển khoa học và công nghệ, gắn với đào tạo, xây dựng đội ngũ trí thức, xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao. Tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, nguồn nhân lực cho các cơ sở đào tạo, các trung tâm ứng dụng khoa học - kỹ thuật… Tăng cường mở rộng hợp tác, ký kết thực hiện các dự án phát triển với các tỉnh, thành trong cả nước, khu vực và quốc tế về khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo, văn học và nghệ thuật… Thực hiện tốt việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, quyền tác giả đối với các sản phẩm sáng tạo.

Hai là, hoàn chỉnh chính sách trọng dụng, đãi ngộ và tôn vinh trí thức: Nghiên cứu xây dựng mô hình tổ chức nhằm thu hút trí thức khoa học và công nghệ người Trà Vinh đang sinh sống trong và ngoài nước tham gia đóng góp trí tuệ vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Khuyến khích, vận động trí thức tích cực tham gia tư vấn, phản biện và giám định xã hội các chủ trương, chính sách của tỉnh. Kịp thời tôn vinh, biểu dương những sáng kiến, sáng tạo, mô hình, sản phẩm, quy trình kỹ thuật ứng dụng có hiệu quả khoa học và công nghệ... có giá trị đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Có chính sách ưu đãi cụ thể về thu nhập, điều kiện làm việc, sinh hoạt… đối với trí thức làm việc ở tỉnh Trà Vinh. Duy trì tổ chức họp mặt giữa lãnh đạo tỉnh với trí thức, tiếp tục xây dựng và tạo thêm nhiều diễn đàn để trí thức đóng góp, đề xuất ý kiến phục vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh.

Ba là, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong đào tạo, bồi dưỡng trí thức: Triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả các kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức của tỉnh. Tiếp tục đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp đào tạo, nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo ở các cơ sở giáo dục trong tỉnh theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Đẩy mạnh công tác xã hội hóa trong đào tạo, bồi dưỡng và đa dạng hóa các loại hình đào tạo, gắn đào tạo sau Đại học với nghiên cứu khoa học, với sản xuất kinh doanh. Tạo điều kiện cho Trường Đại học Trà Vinh hợp tác với các Viện, Trường trong và ngoài nước có uy tín về chất lượng đào tạo để đầu tư mở các lớp đào tạo, nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, góp phần đa dạng hóa và nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ trí thức của tỉnh.

Bốn là, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng đối với đội ngũ trí thức: Các cấp ủy, chính quyền tiếp tục nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí, nhiệm vụ của đội ngũ trí thức trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển bền vững đất nước nói chung, tỉnh Trà Vinh nói riêng. Tăng cường công tác chỉ đạo của cấp ủy, năng lực quản lý của chính quyền trong việc xây dựng đội ngũ trí thức của ngành mình, cấp mình để đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Người đứng đầu các cấp ủy, chính quyền có trách nhiệm định kỳ tiếp xúc, đối thoại để lắng nghe những tâm tư, nguyện vọng, tư vấn, hiến kế của trí thức đối với những chủ trương, chính sách, những công trình, đề án, dự án về phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của ngành mình, cấp mình.

Thứ hai, về nâng cao hiệu quả hoạt động của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh:

Một là, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh tiếp tục củng cố, kiện toàn tổ chức, bộ máy của Liên hiệp hội và các hội thành viên theo Kế hoạch số 155-KH/TU ngày 30/3/2020 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy “ Thực hiện Thông báo Kết luận số số 158-TB/TW ngày 02/01/2020 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Kết luận số 102-KL/TW của Bộ Chính trị (khóa XI) về hội quần chúng trong tình hình mới”. Chú trọng nội dung: “Bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, thường xuyên của các cấp ủy, tổ chức đảng đối với các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ; phát huy vai trò, trách nhiệm của tổ chức đảng, đảng viên, người đứng đầu trong hội, bố trí những người có năng lực, uy tín, tâm huyết và sức khỏe để làm nòng cốt cho các hội; nâng cao hiệu quả hoạt động của hội gắn với vai trò đại diện cho quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của hội viên, phát triển tổ chức, làm cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và các tầng lớp nhân dân, góp phần củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn; thường xuyên nghe tổ chức hội báo cáo tình hình cho ý kiến chỉ đạo tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện để các hội hoạt động đúng quy định, điều lệ tổ chức hội và quy định của pháp luật.

Tiến hành rà soát, sắp xếp các hội có tính chất, nội dung hoạt động gần giống nhau, nghiên cứu mô hình hội phù hợp từ tỉnh đến cơ sở không nhất thiết cấp nào cũng có hội cấp trên và hội cấp dưới. Thực hiện chặt chẽ việc thành lập, đình chỉ hoạt động, giải thể và sáp nhập hội theo quy định của trên”.

Hai là, Liên hiệp hội tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung và phương thức hoạt động để nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động. Liên hiệp hội và các hội thành viên nâng cao tính năng động, sáng tạo; đẩy mạnh và làm tốt công tác tuyên truyền vận động để thuyết phục, thu hút được nhiều trí thức khoa học công nghệ của tỉnh tham gia vào các tổ chức và hoạt động của Liên hiệp hội; tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, giúp trí thức khoa học và công nghệ nhận thức sâu sắc trách nhiệm của mình đối với sự phát triển đi lên của tỉnh nhà nói riêng, của đất nước nói chung; phát huy tính sáng tạo, tinh thần hợp tác trong hoạt động khoa học và công nghệ, quan tâm đến việc bồi dưỡng chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp của trí thức. Liên hiệp hội làm tốt vai trò điều hòa, phối hợp hoạt động của các hội thành viên; bảo vệ quyền và lợi ích pháp của các hội thành viên và đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ, làm tốt vai trò đại diện cho tiến nói của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ đối các cấp ủy Đảng, chính quyền trong tỉnh.

Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh tổ chức Đại hội lần thứ III nhiệm kỳ 2018 - 2023, ảnh LHH.

Ba là, thông qua tờ Thông tin Khoa học và Kỹ thuật, Trang tin (Website) của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh, các cuộc tọa đàm, hội thảo, hội thi, Liên hiệp hội tăng cường và nâng cao chất lượng các hoạt động thông tin, phổ biến, truyền bá kiến thức khoa học và công nghệ; tạo ra phong trào rộng khắp trong sáng tạo và ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ vào sản xuất và đời sống để nâng cao năng suất lao động, phát triển kinh té, nâng cao đời sống Nhân dân, giảm thiểu ô nhiễm môi trường; đồng thời tham gia tích cực vào việc xã hội hóa các hoạt động khoa học công nghệ, giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, bảo vệ môi trường, chăm sóc sức khỏe nhân dân, giảm nghèo…quan tâm là tốt công tác phát hiện, tôn vinh những trí thức tiêu biểu trong hoạt động sáng tạo khoa học và công nghệ, có nhiều đóng góp cho sự phát triển của tỉnh và đất nước; nâng cao chất lượng Cuộc thi sáng tạo dành cho dành cho thanh thiếu niên, nhi đồng và Hội thi sáng tạo kỹ thuật tỉnh theo sự chỉ đạo của Liên hiệp hội Trung ương và Ủy ban nhân dân tỉnh.

Bốn là, Liên hiệp hội chủ động đẩy mạnh các hoạt động tư vấn, phản biện, giám định xã hội theo Quyết định số 14/2015/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định số 27/2018/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân tỉnh, tập hợp trí tuệ của đội ngũ trí thức trong đóng góp ý kiến vào dự thảo các văn bản của cấp ủy, chính quyền (khi có yêu cầu); tham mưu đề xuất các cơ chế, chính sách để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, nâng cao đời sống Nhân dân. Đồng thời, Liên hiệp hội cần tổ chức, động viên các hội thành viên và đội ngũ tri thức tích cực tham gia hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường của các cấp, các ngành trong tỉnh, để khoa học và công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự là động lực chủ yếu phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững như Dự thảo Báo cáo chính trị nêu.

Thực hiện tốt các vấn đề nêu trên, đội ngũ trí thức tỉnh nhà thông qua tổ chức Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh sẽ đóng góp xứng đáng vào việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ do Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Trà Vinh lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 -2025 đề ra.

 Trần Bình Trọng, UVTV Tỉnh ủy - Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy - Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh.