Kỳ 1: Phòng, chống tham nhũng, chủ trương nhất quán của Đảng Cộng sản Việt Nam

Vì những nguy cơ mà tham nhũng đe dọa tới vị thế cầm quyền của Đảng, đe dọa nguy cơ tồn vong của Đảng và chế độ, vì vậy trong suốt quá trình hình thành và phát triển, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn coi việc chống tham nhũng không chỉ để bảo vệ tài sản của Nhà nước, của Nhân dân mà còn để bảo vệ uy tín của Đảng trước Nhân dân. Ngay khi nước nhà mới giành được độc lập, trong “Thư gửi Uỷ ban nhân dân các kỳ, tỉnh, huyện và làng” tháng 10/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra những nguy cơ mà đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng mắc phải như: làm việc trái phép, cậy thế, hủ hóa, tư túng, chia rẽ, kiêu ngạo (Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb CTQG, Hà Nội, 2011, tập 4, tr. 64-66). Người đã dự báo và cảnh báo những nguy cơ mà đội ngũ cán bộ, đảng cầm quyền – nếu không kiên quyết khắc phục, sửa chữa sẽ dễ dàng mắc phải. Đồng thời Người cũng nhiều lần đề cập đến việc phòng chống tham nhũng, tiêu cực, coi đó là “giặc ở trong lòng”, “giặc nội xâm”. Theo Người, tham ô, lãng phí và quan liêu có mối quan hệ chặt chẽ với nhau và đều có chung một nguồn gốc sinh ra là chủ nghĩa cá nhân. Vì vậy, để phòng chống có hiệu quả, không chỉ sử dụng pháp luật nghiêm minh mà còn cần phải “nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân”.

Trong nhiều các nghị quyết, Đảng Cộng sản Việt Nam đều xác định sự nguy hại của tham nhũng, lãng phí, tiêu cực đối với tồn vong của chế độ và những cam kết chính trị trước Nhân dân. Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ VI (tháng 12/1986) đã chỉ rõ: "Những hành vi lộng quyền, tham nhũng của một số cán bộ và nhân viên nhà nước chưa bị trừng trị nghiêm khắc (ĐCSVN: Văn kiện Đảng thời kỳ đổi mới, Nxb CTQG, Hà Nội, 2005, tr.17).

Hội nghị đại biểu toàn quốc giữa nhiệm kỳ khóa VII của Đảng (tháng 1/1994) đã xác định tham nhũng là một trong bốn nguy cơ đe dọa đến sự tồn vong của chế độ xã hội chủ nghĩa. Đại hội VIII của Đảng năm 1996 tiếp tục khẳng định bốn nguy cơ này vẫn còn tồn tại. Đến Đại hội IX của Đảng năm 2001, ngoài nhấnn mạnh nạn tham nhũng diễn ra nghiêm trọng, kéo dài gây bất bình trong nhân dân và là một nguy cơ đe dọa sự sống còn của chế độ, Văn kiện Đại hội khẳng định: “Nghiêm trị những kẻ tham nhũng, vô trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; người lãnh đạo cơ quan để xảy ra tham nhũng cũng phải bị xử lý về trách nhiệm. Bảo vệ những người kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, khen thưởng người phát hiện đúng những vụ tham nhũng. Thực hiện các biện pháp ngăn chặn tham nhũng, quan liêu” (ĐCSVN: Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới và hội nhập, sđd, tr. 542). Đại hội X của Đảng năm 2006 nêu lên vấn đề nghiêm trọng của tham nhũng, lãng phí: “Tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí vẫn nghiêm trọng” (ĐCSVN: Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới và hội nhập, sđd, tr. 624). Đại hội X lần đầu tiên nêu quyết tâm chống tham nhũng, lãng phí khi đề cập đến việc xử lý những người tham nhũng không chỉ những người đương chức mà cả người đã nghỉ hưu: “Xử lý kiên quyết, kịp thời, công khai những người tham nhũng bất kể chức vụ nào, đương chức hay đã nghỉ hưu, tịch thu, sung công tài sản có nguồn gốc từ tham nhũng…” (ĐCSVN: Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới và hội nhập, sđd, tr. 660).

Đại hội XI, Đảng đã thẳng thắn thừa nhận những hạn chế, yếu kém trong công cuộc phòng, chống tham nhũng, đó là: “Công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí chưa đạt được yêu cầu đề ra. Quan liêu, tham nhũng, lãng phí vẫn còn nghiêm trọng, với những biểu hiện tinh vi, phức tạp, chưa được ngăn chặn, đẩy lùi, gây bức xúc xã hội” (ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb CTQGST, Hà Nội, 2011, tr.172). Cũng tại Đại hội này, Đảng đã thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), từ thực tiễn phong phú của cách mạng, Đảng đã rút ra những bài học lớn, trong đó có nội dung "Quan liêu, tham nhũng, xa rời Nhân dân sẽ dẫn đến những tổn thất khôn lường đối với vận mệnh của đất nước, của chế độ xã hội chủ nghĩa và của Đảng" (ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, sđd, tr.65). Như vậy, với bài học lớn rút ra này, Đảng đã dũng cảm thừa nhận và coi tham nhũng là nguyên nhân gây mất lòng tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước. Từ đó, Đảng đã đưa ra cam kết chính trị trước Nhân dân về công cuộc phòng, chống tham nhũng: “Thực hiện kiên trì, kiên quyết, có hiệu quả cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí là nhiệm vụ rất quan trọng, vừa cấp bách, vừa lâu dài của công tác xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước” (ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, sđd, tr.143).

Việc đưa ra cảnh báo nghiêm khắc về nguy cơ mà tệ tham nhũng gây ra thể hiện bản lĩnh chính trị của Đảng đã thẳng thắn nhìn thẳng sự thật, nói đúng sự thật để có các biện pháp hữu hiệu phòng chống hiệu quả. Những quan điểm chỉ đạo của Đảng được thực tiễn kiểm nghiệm và chứng minh hoàn toàn đúng đắn với các bước đi phù hợp, hiệu quả trong một quyết tâm chính trị cao nhằm tạo chuyển biến tích cực trong hệ thống chính trị, góp phần cảnh tỉnh, cảnh báo, răn đe, từng bước ngăn chặn và đẩy lùi tiêu cực, suy thoái, quan liêu, tham nhũng, lãng phí trong Đảng.

Hồng Phúc