Miễu Bà Chúa xứ nơi diễn ra Lễ hội cúng biển Mỹ Long hàng năm

Lễ hội cúng biển Mỹ Long, còn gọi là lễ hội nghinh ông diễn ra tại miễu Bà Chúa xứ ở thị trấn Mỹ Long vào các ngày từ mùng 10 đến 12 tháng 5 âm lịch hàng năm. Đây là ngôi miễu được xây dựng vào những năm đầu thế kỷ XX với kiến trúc rộng rãi, thoáng mát đủ để đón hàng ngàn khách thập phương đến đây dự lễ. Trong không gian của ngôi miễu được phối thờ nhiều vị như: Bà Chúa xứ, Thượng động nương nương (Bà Cố Hỉ), Hạ động nương nương (Bà Thủy), cùng với đó là thờ linh vị đức ông Nam Hải, Thần nông, các vị tiền hiền, hậu hiền... Trong ba ngày diễn ra lễ hội là chuỗi các nghi thức tế lễ quan trọng như: lễ Nghinh ông Nam Hải, lễ Tiền chức, lễ tế Thần Nông và Chiến sĩ trận vong, lễ Chánh tế Chúa xứ, lễ Dâng mâm lộc, lễ Cầu an, lễ Nghinh ngũ phương; lễ Tống quái (tống tàu), lễ Tống chung và bế mạc... Vì vậy, nói đến Lễ hội cúng biển Mỹ Long là nói đến chuỗi các nghi thức tế lễ độc đáo gắn liền với lịch sử vùng đất, tín ngưỡng, phong tục tập quán của cư dân địa phương và đây là điểm tựa tinh thần được rất đông khách thập phương hưởng ứng. Mặc dù có nhiều nghi thức tế lễ khác nhau nhưng điểm chung là nhằm tạ ơn các vị thần đã phò hộ cho con người có được cuộc sống an lành, vụ mùa bội thu và cầu mong mọi điều tốt lành sẽ đến trong năm sau. Đồng thời, đây cũng là dịp để tưởng nhớ những vị tiền hiền đã khai phá vùng đất, tạo dựng ngành nghề và những anh hùng liệt sĩ đã hy sinh để bảo vệ cuộc sống bình yên cho cư dân. Các nghi thức tế lễ luôn mang giá trị nhân văn sâu sắc. Lễ hội cúng biển Mỹ Long còn là nơi vui chơi giải trí, giao lưu cộng cảm, trao truyền đạo lý; thời gian để những người con làm ăn phương xa nhớ ngày mà quay về nơi cha đất tổ.

Với những giá trị văn hóa độc đáo đó cần được bảo tồn, năm 2013, Lễ hội cúng biển Mỹ Long được Bộ VH-TT&DL đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

Từ đây, với sự kết hợp của Ban quản trị miễu cùng UBND thị trấn Mỹ Long, UBND huyện Cầu Ngang, Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch và các ban ngành có liên quan nên lễ hội được tổ chức qui củ, chặt chẽ hơn, đảm bảo an toàn trật tự cho mọi người tham dự và vì vậy ngày càng thu hút đông hơn cư dân bản địa và du khách thập phương.

Thị trấn Mỹ Long rộn ràng du khách mỗi khi vào mùa Lễ hội cúng biển

Theo thống kê sơ bộ của ngành VH-TT&DL thì mỗi năm số lượng du khách tham dự lễ hội càng tăng với hơn chục ngàn người đến từ các tỉnh thành như Bà Rịa - Vũng Tàu trở vào. Nhận thấy lễ hội có sức thu hút to lớn, những năm qua, Sở VH-TT&DL tỉnh Trà Vinh, UBND huyện Cầu Ngang  phối hợp với các Viện, Trường cùng nghiên cứu nhằm bảo tồn, phát huy giá trị di sản Lễ hội cúng biển Mỹ Long trong phát triển du lịch. Những hoạt động này đã tập trung nghiên cứu, đánh giá thực trạng giá trị di sản văn hóa của lễ hội gắn với phát triển du lịch và kinh tế biển, đồng thời tạo cơ hội để địa phương quảng bá và nâng tầm thương hiệu du lịch. Với lợi thế nguồn tài nguyên du lịch sinh thái từ các dãy cồn ven biển kết hợp với du lịch tâm linh của Lễ hội cúng biển Mỹ Long trong tương lai sẽ xây dựng nên những sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn, góp phần làm mới diện mạo văn hóa du lịch Trà Vinh.

Sau một năm gián đoạn vì dịch bệnh Covid-19, năm 2022 này, UBND huyện Cầu Ngang phối hợp với Sở VH-TT&DL tỉnh Trà Vinh tổ chức lại lễ hội. Theo Kế hoạch của Ban tổ chức, Lễ hội Cúng biển Mỹ Long năm 2022 sẽ diễn ra từ ngày 08/6 đến 10/6 (mùng 10 đến 12 tháng 5 âm lịch) với qui mô cấp huyện mở rộng ra các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh. Ngoài những hoạt động của phần lễ như thường lệ thì năm nay còn tổ chức các hoạt động của phần hội như: lễ khai mạc; không gian ẩm thực; không gian Đờn ca tài tử; phục vụ xe lưu động đa phương tiện; trưng bày, triển lãm hình ảnh, hiện vật và trình chiếu phim tư liệu về di sản văn hóa phi vật thể Lễ hội cúng biển Mỹ Long; cùng với các hoạt động thể thao và các trò chơi dân gian.

Theo Ban tổ chức lễ hội thì các hoạt động trong khuôn khổ của Lễ hội cúng biển Mỹ Long năm 2022 phải đạt được các yêu cầu là thể hiện được bản sắc văn hóa dân gian của ngư dân miền biển văn minh và tiến bộ. Tất cả các hoạt động của lễ hội phải tuân thủ đúng pháp luật, thiết thực, an toàn, tiết kiệm, hiệu quả và đảm bảo các biện pháp phòng chống dịch bệnh Covid-19 trong tình hình mới.

Bên cạnh đó, việc duy trì tổ chức lễ hội còn để bảo tồn và phát huy các giá trị của Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, góp phần quảng bá, giới thiệu nét đặc trưng, giá trị nổi bật về lễ hội dân gian trên địa bàn tỉnh. Tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao nhằm tạo sân chơi bổ ích cho người dân địa phương cũng như du khách đến tham quan tìm hiểu qua đó kêu gọi đầu tư phát triển ngành du lịch của tỉnh. Và đồng thời, qua lễ hội này cũng tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân gặp gỡ trao đổi kinh nghiệm, kết nối giao thương giữa các địa phương trong và ngoài tỉnh.

Trong Kế hoạch số: 23/KH-UBND ngày 10/4/2018 về thực hiện nhiệm vụ giải pháp đột phá phát triển du lịch năm 2018 và những năm tiếp theo đã định hướng về việc phải nâng tầm các lễ hội quan trọng của tỉnh để phát triển nhằm thu hút khách tham quan du lịch trong đó có Lễ hội cúng biển Mỹ Long. Điều đó cho thấy Lễ hội cúng biển Mỹ Long với những giá trị văn hóa độc đáo cần được bảo tồn để phát triển du lịch bền vững trong tương lai./.

 Nguyễn Văn Chót