Đáp lời kêu gọi của Ủy ban Kháng chiến Nam Bộ, tất cả mọi người dân đã đồng lòng nổi dậy, dũng cảm kiên cường đánh trả quân xâm lược. Chỉ bằng những vũ khí thô sơ, nhưng với tinh thần “Độc lập hay là chết”, những người con ưu tú của Nam Bộ đã dám chống chọi lại với kẻ thù hùng mạnh có tàu chiến, máy bay, xe tăng. Tinh thần quật khởi, đồng lòng, đoàn kết toàn dân của ngày Nam Bộ kháng chiến rất cần cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước nói chung, trong cuông cuộc chiến thắng đại dịch Covid-19 hiện nay.  

Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã đánh giá đất nước ta đã đạt nhiều thành tựu lớn về mọi mặt, song vẫn còn đó không ít những khó khăn, thách thức. Đại dịch Covid-19 lần thứ 4 đã và đang gây ra những tác hại to lớn về nhiều mặt. Trong bối cảnh khó khăn ấy, đất nước cũng đã bộc lộ nhiều những lỗ hổng cần được đại tu từ trình độ, năng lực của một bộ phận cán bộ, nhất là ở cơ sở đến việc hoàn thiện hệ thống y tế cơ sở, chăm lo các chính sách về an sinh xã hội. Cũng vậy, trong bối cảnh thế giới đa cực hiện nay, sự cạnh tranh giữa các cường quốc ngày càng khốc liệt, chủ quyền quốc gia, biển đảo của Tổ quốc đã và đang có lúc bị đe dọa v.v…Hơn lúc nào hết, chúng ta cần một thần hi sinh, cần một tinh thần quyết tử của Nam Bộ kháng chiến để vượt qua khó khăn, thách thức.

Ngay trong đêm ngày 22/9, khi Nhân dân và các lực lượng tự vệ ở khắp nơi thuộc Sài Gòn – Gia Định chống trả quyết liệt với quân thù thì sáng ngày 23/9/1945, một hội nghị được triệu tập khẩn cấp ở đường Cây Mai - Chợ Lớn (nay là đường Nguyễn Trãi, TP HCM). Đây là cuộc họp liên tịch giữa Tổng bộ Việt Minh, Xứ ủy, Ủy ban Nhân dân và Ủy ban Kháng chiến Nam Bộ đã diễn ra. Trong hội nghị này, có 2 luồng ý kiến khác nhau: Một bên đề nghị phải ra lệnh kiên quyết đánh; một bên nêu quan điểm chưa nên hạ lệnh kháng chiến mà chờ xin ý kiến trung ương... để rồi Bí thư Xứ ủy Nam bộ kiêm Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến Nam Bộ quyết định “phải đánh trả ngay”. Bốn ngày sau ngày 23/9/1945, từ Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh điện vào miền Nam tán thành chủ trương đánh ngay này.  

Thành công của cuộc kháng chiến ở Nam Bộ bắt đầu từ những quyết định “sinh tử” của người chịu trách nhiệm cao nhất, của vị “tướng ngoài biên ải” Trần Văn Giàu. Trong tình hình khó khăn ấy, nhất là sự liên lạc với cơ quan đầu não tối cao của Trung ương ở Hà Nội không thông suốt, bằng khả năng lãnh đạo nhạy bén, linh hoạt, quyết đoán của mình, đặc biệt là trách nhiệm trước lịch sử, Nhân dân và đất nước, người đứng đầu ở Nam Bộ khi ấy đã thể hiện xuất sắc trách nhiệm, vị trí, vai trò của mình, điều mà chúng ta rất cần cho hôm nay, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đang hoành hành dữ dội. Dĩ nhiên, việc chống dịch sẽ khác nhau ở các địa phương khác nhau nhưng rất cần tinh thần quyết đoán của người đứng đầu. Chỉ một tuyên bố của người đứng đầu về việc nếu ở đâu để dân bị đói, cán bộ ở đó sẽ bị cách chức và người đứng đầu cũng sẽ từ chức đã tạo niềm tin, tinh thần để người dân vượt qua giai đoạn khó khăn.

Tinh thần quật khởi của ngày Nam Bộ kháng chiến đã và vẫn là động lực to lớn, cổ vũ đồng bào Nam Bộ và cả nước. Những bài học mà tinh thần quật khởi, sáng tạo của ngày Nam Bộ kháng chiến vẫn còn giá trị sâu sắc cho hôm nay.

Ngọc Anh

Xem kỳ 1: Miền Nam đi trước về sau

Xem kỳ 2: Quyết không làm nô lệ