Nam Bộ kháng chiến: Bản anh hùng ca của những con người anh hùng, quả cảm
Năm
1945, chào mừng ngày cách mạng thành công, người thanh niên 19 tuổi, sau này là
người lãnh đạo có uy tín ở miền Nam là Trần Bạch Đằng đã viết những câu thơ
trong bài “Chào cách mạng”:
"Xin
chào cách mạng thành công
Sài Gòn như ngọn thác hồng đổ xuôi
Ngàn
năm có một ngày vui
Đùng
đùng chuyển đất rung trời là đây
Lưng
chừng Thủ Ngữ cờ bay
Miệng
reo mà tưởng đang say mơ màng
Nước
này tên nước Việt Nam
Chạy
từ cửa ải Nam Quan chạy vào
Cờ
này nền đỏ vàng sao
Là
cờ độc lập, tự hào, tự do…”.
Thế
nhưng, chỉ đúng 21 ngày sau ngày độc lập, cả miền Nam lại bước vào cuộc kháng
chiến đầy khan khổ chống lại thực dân Pháp quay lại xâm lược lần thứ 2.
1.
Lịch sử Nam Bộ kháng chiến cho biết ở
Trà Vinh, từ 1943, phong trào cách mạng bắt đầu khôi phục, các đảng viên cũ lần
lượt trở về. Các cơ sở đảng được xây dựng ở khắp các quận. Mặt trận Việt Minh
được thành lập, thu hút rộng rãi các tầng lớp Nhân dân, trong đó có cả đồng bào
Khmer. Sau đó, tổ chức Thanh niên Tiền
phong đã được thành lập công khai ở Trà Vinh. Đảng Cộng sản Đông Dương cử
đảng viên của mình vào tổ chức này để hướng Thanh niên Tiền phong đi theo đường
lối của Đảng. Tháng 6/1945, Tỉnh ủy Lâm thời, đồng thời là Ban trù bị khởi
nghĩa tỉnh Trà Vinh được thành lập. Ngày 25/8, khởi nghĩa thành công ở Sài Gòn.
Chớp thời cơ này, Tỉnh ủy lâm thời Trà Vinh quyết định khởi nghĩa giành chính
quyền và giành thắng lợi trong đêm 26/8. Trước đó, ngày 25/8/1945, Ủy ban Hành
chính lâm thời Nam Bộ được thành lập do Trần Văn Giàu làm chủ tịch. Ủy ban Hành
chính Lâm thời Nam Bộ tuyên bố mình là bộ phận phía Nam của Việt Nam Dân chủ
Cộng hòa.
Nhân dân Nam bộ nhất tề đứng lên
dũng cảm chiến đấu với kẻ thù (ảnh TL)
Cũng
trong khoảng thời gian ấy, đoán trước sự thất bại của phát xít Nhật ở Đông
Dương, thực dân Pháp âm mưu quay trở lại xâm lược Việt Nam lần thứ 2. Đêm 22/8/1945,
Ủy viện Cộng hòa Pháp tại Nam Kỳ (thuộc chính phủ De Gaulle) là Jean Cédile
nhảy dù xuống gần Biên Hòa và bị nông dân bắt giữ giao cho quân đội Nhật và sau
đó được thả ra. Ngày 27/8/1945, Cédile gặp nhà lãnh đạo Việt Minh ở Nam Bộ là Trần
Văn Giàu đề nghị tương lai chính trị của Việt Nam. Trong cuộc họp này, Trần Văn
Giàu yêu cầu điều kiện tiên quyết là Pháp trước hết phải công nhận nền độc lập
của Việt Nam rồi mới bàn tới quan hệ giữa Việt Nam và Pháp.
Sau
gần 80 năm đô hộ nước ta, thực dân Pháp, mặc dù trước đó đã thất bại và thúc
thủ trước phát xít Nhật nhưng vẫn không từ bỏ âm mưu xâm lược lại nước ta một
lần nữa.
Đồng bào Nam Bộ với tầm vông, mã tấu
vùng lên chống xâm lược (ảnh TL)
2.
Chỉ đúng 3 tuần sau ngày Chủ tịch
Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa,
thực dân Pháp dưới sự hậu thuẫn của quân Anh đã quay trở lại xâm lược đất nước
ta. Hơn sáu nghìn quân Pháp còn lại ở Sài Gòn dưới sự hà hơi, tiếp sức của 10
nghìn quân Anh đã gây hấn ở Sài Gòn. Ngày 23/9/1945 đã đi vào lịch sử hào hùng
của dân tộc. Xứ ủy và Ủy ban Hành chính Nam Bộ họp khẩn cấp và kêu gọi
toàn dân kiên quyết kháng chiến. Ngay chiều 23/9/1945, thực hiện lời
kêu gọi của Ủy ban Kháng chiến, cả Sài Gòn đình công, bất hợp tác với Pháp. Các
công sở, hãng buôn đóng cửa, chợ không họp, các ụ chiến đấu hình thành khắp nơi
trong thành phố. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân Nam Bộ nhất tề đứng dậy,
tiếng súng kháng chiến ở Sài Gòn rung động cả nước.
Nhà báo Nguyễn Kỳ Nam, Đổng lý ngự tiền Bộ
Tư pháp Chính phủ Trần Trọng Kim có mặt tại Sài Gòn những ngày ấy đã viết trong
hồi ký: “Lửa đỏ rực trời…Không đèn, không nước. Sài Gòn bị bao vây”. Ủy ban
Kháng chiến ra lời kêu gọi nhân dân đứng lên chống quân xâm lược. Ngày 24/9/1945,
Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời hiệu triệu nhân dân cả nước dốc sức ủng
hộ cuộc kháng chiến của nhân dân Nam Bộ. Ngày 26/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi
thư cho đồng bào Nam Bộ khẳng định quyết tâm kháng chiến của Đảng, Chính phủ và
nhân dân ta; đồng thời chỉ rõ mục tiêu chiến đấu vì độc lập tự do của Tổ quốc. Cả
Sài Gòn tản cư dù người Pháp kêu gọi mọi người bình tĩnh và ở lại. Thanh niên
khắp nơi ở Nam Bộ nô nức tòng quân, các đoàn quân Nam tiến ùn ùn vào Nam với
quyết tâm cùng đồng bào Nam Bộ giữ nền độc lập non trẻ.
3.
Nhà thơ Tố Hữu đã viết: “Miền Nam đi trước về sau/ Bước đường cách mạng dài dâu
đã từng” (Ba mươi năm đời ta có Đảng). Thế nhưng, với quyết tâm của cả một dân tộc
quyết không chịu làm nô lệ một lần nữa, Nhân dân Nam Bộ đã đồng loạt nhất tề đứng
lên kháng chiến chống lại quân thù.
Nhân dân Nam bộ nhất
tề đứng lên dũng cảm chiến đấu với kẻ thù (ảnh TL)
Chỉ
với, mã tấu, gậy tầm vông và tấm lòng quả cảm, những người dân Nam Bộ thành đồng
đã nhất tề đứng lên dũng cảm chiến đấu với kẻ thù. Cuộc kháng chiến chống thực
dân Pháp những ngày đầu ở Nam Bộ đã đánh đòn đầu tiên và mạnh mẽ vào âm mưu
đánh nhanh, thắng nhanh của thực dân Pháp, tiêu hao sinh lực địch, kìm chân địch
trong thành phố và các thị xã trong một thời gian, góp phần giữ vững chính quyền
non trẻ của nhân dân. Tháng 2/1946, thay mặt Chính phủ và đồng bào cả nước, Chủ
tịch Hồ Chí Minh tặng Nam Bộ danh hiệu vẻ vang: Thành đồng Tổ quốc.
Ngày
23/9 đã đi vào lịch sử Việt Nam nói chung, lịch sử Nam Bộ nói riêng như là một
bản hùng ca bất hủ của những con người anh hùng, quả cảm. Nhân dân, đồng bào
Nam Bộ anh hùng đã xứng đáng với danh hiệu “Thành đồng Tổ quốc” mà Chủ tịch Hồ
Chí Minh trao tặng.
Hồng Phúc