Hụi là hình thức huy động, tương trợ vốn trong nhân dân được diễn ra khá lâu trong đời sống của nhân dân ở khắp mọi miền đất nước, được Nhà nước thừa nhận và cho phép hoạt động. Bộ luật Dân sự năm 2015 đã có một Điều để quy định về vấn đề này. Cụ thể theo quy định tại điều 471 Bộ luật Dân sự năm 2015 "Họ, hụi, biêu, phường là hình thức giao dịch về tài sản theo tập quán trên cơ sở thỏa thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng định ra số người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh hụi và quyền, nghĩa vụ của các thành viên”.
Trong quá trình tổ chức và hoạt động hụi, vẫn còn xảy ra những trường hợp các chủ hụi tuyên bố vỡ hụi, hoặc chủ hụi lợi dụng tín nhiệm trong việc tổ chức hụi để chiếm đoạt tài sản với số tiền khá lớn với nhiều nguyên nhân khác nhau, điều này khiến không ít người rơi vào cảnh trắng tay khi tham gia hụi. Việc thụ lý, giải quyết tranh chấp có liên quan đến hụi gặp không ít khó khăn như những người tham gia hụi không khởi kiện, chủ hụi không có mặt tại địa phương, chủ hụi không có khả năng thanh toán, không còn tài sản, bản thân chủ hụi bị vỡ nợ do liên quan đến chủ hụi khác; việc tổ chức và hoạt động hụi không có sổ sách ghi chép theo quy định, chỉ thỏa thuận miệng với các thành viên… . Trên địa bàn tỉnh, trong thời gian qua cơ quan chức năng đã tiếp nhận 107 vụ “vỡ hụi“ với số tiền 66 tỷ đồng. Cơ quan cảnh sát điều tra đã tiến hành xác minh, ra quyết định khởi tố 10 vụ án “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản“, khởi tố 10 bị can, xác định thiệt hại tài sản trên 16 tỷ đồng với 1.310 bị hại là hụi viên. Tuy nhiên qua điều tra, xử lý các vụ án đều không thu hồi được tài sản bị chiếm đoạt.
ảnh Internet
Hiện nay, qua rà soát các cơ quan chức năng nắm được trên địa bàn tỉnh có trên 4.638 dây hụi của 951 chủ hụi , với hơn 40.022 người tham gia, số tiền góp hụi trên 320 tỷ đồng. Qua công tác nắm tình hình, cơ quan chức năng xác định có gần 10 chủ hụi của khoảng 60 dây hụi có nguy cơ “vỡ hụi“ với tổng số tiền góp hụi khoảng 04 tỷ đồng, số lượng hụi viên tham gia rất đông. Để việc tổ chức họ, hụi, biêu, phường (gọi tắt là hụi) đúng mục đích là tương trợ lẫn nhau, ngăn ngừa việc lợi dụng tổ chức hụi để cho vay nặng lãi, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm để chiếm đoạt tài sản, huy động vốn trái pháp luật hoặc hành vi vi phạm pháp luật khác; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người tham gia hụi; tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan chức năng có cơ sở để thu hồi tài sản, xử lý các trường hợp lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lợi dụng tín nhiệm để lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong quá trình tổ chức và hoạt động hụi, mọi người dân khi tham gia hụi cần thực hiện tốt các quy định của Nghị định số 19/2019/NĐ-CP ngày 19/02/2019 Chính phủ “về họ, hụi, biêu, phường", trong đó đặc biệt chú ý thực hiện tốt các quy định sau:
- Thực hiện thỏa thuận bằng văn bản về dây hụi theo Điều 7 của Nghị định cụ thể như sau: Thoả thuận về dây hụi phải được thể hiện bằng văn bản, được công chứng, chứng thực nếu những người tham gia dây hụi yêu cầu. Trường hợp thỏa thuận về dây hụi được sửa đổi, bổ sung thì văn bản sửa đổi, bổ sung cũng phải được được công chứng, chứng thực nếu những người tham gia dây hụi yêu cầu.
- Thực hiện tốt các quy định về nội dung văn bản thỏa thuận về dây hụi theo điều 8 của Nghị định, với những nội dung sau: (1) Họ, tên, số chứng minh nhân dân hoặc số căn cước công dân hoặc số hộ chiếu; ngày, tháng, năm sinh; nơi cư trú của chủ hụi (nơi chủ hụi thường xuyên sinh sống hoặc nơi đang sinh sống nếu không xác định được nơi thường xuyên sinh sống); (2) Số lượng thành viên, họ, tên, số chứng minh nhân dân hoặc số căn cước công dân hoặc số hộ chiếu, ngày, tháng, năm sinh, nơi cư trú của từng thành viên; (3) Phần hụi; (4) Thời gian diễn ra dây hụi, kỳ mở hụi; (5)Thể thức góp hụi, lĩnh hụi. Ngoài các nội dung trên văn bản thỏa thuận về dây hụi có thể có những nội dung sau đây: (1) Mức hưởng hoa hồng của chủ hụi trong hụi hưởng hoa hồng; (2) Lãi suất trong hụi có lãi; (3) Trách nhiệm ký quỹ hoặc biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ khác của chủ hụi; (4) Việc chuyển giao phần hụi; (5) Gia nhập, rút khỏi, chấm dứt dây hụi; (6) Trách nhiệm do vi phạm nghĩa vụ; (7) Nội dung khác theo thỏa thuận.
- Thực hiện các quy định về lập và giữ sổ hụi theo điều 12 của Nghị định, cụ thể về sổ hụi: Chủ hụi phải lập và giữ sổ hụi, trừ trường hợp có thỏa thuận về việc một thành viên lập và giữ sổ hụi. Trường hợp dây hụi không có chủ hụi thì các thành viên thỏa thuận giao cho một thành viên lập và giữ sổ hụi. Sổ hụi có các nội dung như: (1) Các nội dung của thỏa thuận về dây hụi; (2) Ngày góp phần hụi, số tiền đã góp hụi của từng thành viên; (3) Ngày lĩnh hụi, số tiền đã lĩnh hụi của thành viên lĩnh hụi; (4) Chữ ký hoặc điểm chỉ của thành viên khi góp hụi và lĩnh hụi; (5) Các nội dung khác liên quan đến hoạt động của dây hụi.
Ngoài ra, khi góp hụi, lĩnh hụi, nhận lãi, trả lãi hoặc thực hiện giao dịch khác có liên quan thì thành viên có quyền yêu cầu chủ hụi hoặc người lập và giữ sổ hụi cấp giấy biên nhận về việc đó theo Điều 13 của Nghị định 19/2019/NĐ-CP.
Việc tổ chức và hoạt động hụi là hình thức huy động vốn không mới, được hình thành theo tập quán lâu đời trong đời sống của Nhân dân ở khắp mọi miền của đất nước và có ý nghĩa nhân văn không nhỏ. Tuy nhiên, trong tổ chức và hoạt động hụi vẫn còn xảy ra tình trạng vỡ hụi, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, nhưng các cơ quan gặp không ít khó khăn trong xử lý, do người hụi viên không thực hiện đúng các quy định khi tham gia hụi. Để từng bước kiềm chế, kéo giảm nguy cơ vỡ hụi, ngăn ngừa hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản và lợi dụng tín nhiệm để chiếm đoạt tài sản, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, mọi người dân, nhất là chủ hụi và những người tham gia hụi có ý thức trách nhiệm trong việc tuân thủ các quy định của Nghị định số 19/2019/NĐ-CP ngày 19/02/2019 của Chính phủ “về họ, hụi, biêu, phường", góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh./.
Bài viết: Minh Tân