Thế nhưng hiện nay, những ai còn đau đáu với văn hóa đọc, với nền văn hóa nước nhà mà cao hơn là với vận mệnh của đất nước và số phận dân tộc mình hẳn sẽ không vui khi một công bố gần đây cho biết người Việt uống bia gần như nhiều nhất thế giới và tổng lượng bia tiêu thụ hàng năm lên tới gần 3 tỷ USD. Trong khi đó, cũng thông báo của Cục Thư viện - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, mỗi người Việt Nam hiện chỉ đọc 0.8 cuốn sách/ năm, số lượng gần như thấp nhất thế giới, trong khi quốc gia ở gần chúng ta là Malaysia, con số này là gần 20. Nhiều nhà văn hóa, nhà giáo dục đã phải thảng thốt kêu lên rằng văn hóa đọc, thói quen đọc sách của cộng đồng phải chăng đã chết.

Hẳn nhiên sẽ có ý kiến cho rằng trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin như hiện nay, người đọc có thể chọn lựa nhiều cách đọc khác nhau, đặc biệt là đọc trên internet, vì vậy mà số lượng sách của Việt Nam xuất bản ít chưa hẳn là người đọc đã ít. Điều này không thể không có lý. Thế nhưng, đâu phải Việt Nam chúng ta mới phát triển công nghệ thông tin, các quốc gia khác, đặc biệt là Nhật Bản, Thái Lan chắc không thua ta về công nghệ thông tin. Vậy tại sao số lượng sách của họ vẫn được ấn bản hàng năm với số lượng rất lớn. Còn một nguyên nhân khác khiến cho số lượng xuất bản sách của Việt Nam thấp là do giá bìa của một cuốn sách quá cao. Những người cần sách nhất như giáo viên, sinh viên thì thường không phải khi nào cũng dư giả tiền để có thể mua những cuốn sách mà mình yêu thích và cần.

Mọi sự so sánh đều khập khiễng, nhưng con số trên không khỏi làm buồn lòng những người đau đáu với văn hóa nước nhà khi mà Việt Nam bị xếp gần cuối bảng về đọc sách, nhưng lại đứng đầu châu Á và đứng thứ 3 thế giới về tiêu thụ bia. Một người coi thường sách thì chưa sao, một làng xem thường sách cũng không đến nỗi phải lo, một xã xem thường sách cũng có thể “chưa chết ngay đâu mà sợ”; nhưng khi xã hội không xem trọng sách thì ôi thôi, đừng hỏi tại sao cái ác cứ “lên ngôi” nhởn nhơ và lộng hành như vậy.

Nếu để ý quan sát các quán nhậu và nhà sách chúng ta sẽ nhận thấy 2 hình ảnh hoàn toàn tương phản nhau. Một bên, quán nhậu thì tưng bừng náo nhiệt dzô dzô trăm phần trăm, một bên, nhà sách thì đìu hiu, vắng ngắt, nếu có đông đúc cũng chỉ để mua đồ dùng học tập, sách giáo khoa. Thói quen đi nhà sách, đọc sách gần như mất hẳn nơi nhiều người. Ngoài những người làm nghề giảng dạy, nghiên cứu thì một đối tượng rất cần phải đọc sách là cán bộ, công chức thì hầu như bây giờ cũng ít người giữ được thói quen, đam mê này. Lý giải về việc cán bộ, công chức ít đọc sách cũng không khó khăn gì, một phần dễ thấy nhất là công việc quá bận rộn, áp lực, nhưng một nguyên nhân không kém phần quan trọng là những ai không nhậu, không tham gia các cuộc nhậu thường bị cho ra rìa với lý do…không hòa đồng. Có những nơi hiện nay, những ai biết nhậu, biết cúc cung tận tụy, chiều lòng cấp trên thường được chú ý và cất nhắc. Đây là vấn đề lớn đặt ra hiện nay mà nếu không có các giải pháp kịp thời rồi cán bộ, công chức tối ngày chỉ chạy theo nhậu nhẹt mà bê trễ công việc.

Chúng ta đều biết, sách không chỉ là kho trí tuệ vô tận, sách còn là người bạn tâm giao mà khi đọc nó, mỗi người sẽ sống trong một thế giới cao cả của tâm hồn, của những giá trị nhân văn cao đẹp. Những cuốn sách hay mang lại cả một kho tàng kiến thức mà mỗi người, theo góc nhìn khác nhau của mình có thể tiếp thu những điều tích cực để làm theo và nhận ra những điều tiêu cực để tránh.

Sách là nguồn nuôi dưỡng kiến thức, giúp con người trưởng thành hơn, nhân văn hơn, thấu hiểu cuộc đời hơn để luôn có cái nhìn tích cực, vị tha, chia sẻ.

Vũ Trung Kiên